Aanscherping wet op burgerschapsonderwijs: Een verantwoordingsdocument als ommekeer
Op 1 augustus 2021 is de wet op burgerschap in het funderend onderwijs verder aangescherpt. Voor veel scholen kwam dit als een nieuwe uitdaging. Tom: “In eerste instantie waren we niet bewust met het onderwerp bezig. We wisten dat burgerschap belangrijk was, maar dachten er niet dagelijks over na.” Mede door een aangekondigd inspectiebezoek in 2023 zette het bestuur van de Groeiling, de stichting waar de Jozefschool onder valt, actief in op dit onderwerp. Er werd een verantwoordingsdocument opgesteld dat door alle scholen binnen de stichting moest worden ingevuld. “Dat was een eyeopener. We beseften dat we al veel deden op het gebied van burgerschap, maar we hadden het niet zo expliciet benoemd. Dankzij het document werden we ons bewust van wat we allemaal al doen,” vertelt Nika.

Van burgerschap naar wereldburgerschap

Tom: “Nadat het verantwoordingsdocument was ingevuld ontstond de behoefte om een schoolspecifieke visie te formuleren. Met het team zijn wij hierover in gesprek gegaan. Moet burgerschap niet wereldburgerschap zijn? Een van onze pijlers is immers niet voor niets vroeg vreemdetalenonderwijs Engels. Dit sluit perfect aan bij wereldburgerschap, omdat het onze leerlingen helpt om breder te denken dan alleen vanuit hun directe omgeving. We denken nu vanuit wereldburgerschap, waarin vvto een belangrijk onderdeel is.”

“We hebben onze missie en visie op wereldburgerschap op papier gezet en de tekening van onze ‘missie-visie’ aan laten passen. In een oogopslag is duidelijk waar we nu voor staan en wat wij willen uitdragen,” zegt Nika.

 

Draagvlak creëren

Tom: “Het vormgeven van een visie op wereldburgerschap gebeurt niet van de ene op de andere dag. EarlyBird heeft twee studiebijeenkomsten verzorgd. We zijn met elkaar in gesprek gegaan over wereldburgerschap en onze visie hierop. Ik wilde uiteindelijk tot een gezamenlijkheid in denken komen. Ook binnen het team zijn er verschillende meningen over maatschappelijke vraagstukken. Dat is niet erg, als je maar met elkaar in gesprek blijft.”

Nika: “We zijn ook opvoeders. Wij moeten het goede voorbeeld geven en thema’s die spelen van alle kanten belichten, ongeacht onze persoonlijke opvattingen.”

Tom: “De twee bijeenkomsten zijn daarin heel belangrijk geweest. Door de open gesprekken groeide het begrip en draagvlak binnen het team. Het zorgde er uiteindelijk voor dat de leerkrachten met elkaar een gezamenlijk standpunt konden innemen, ondanks de verschillen.”

 

Ouders betrekken bij wereldburgerschap

Een van de uitdagingen van de Jozefschool is om ouders te betrekken bij de visie op wereldburgerschap. Nika vertelt: “Wij hebben veel van hetzelfde type leerling in huis: ze komen allemaal uit Oudewater en we hebben allemaal ‘dezelfde opvoeding’ gehad. We hebben weinig leerlingen op school met een andere culturele achtergrond. De meeste ouders hebben niet zoveel met ‘wereldburgerschap’. Het is belangrijk om ook hen mee te nemen in onze visie, vooral omdat wereldburgerschap zich niet alleen binnen de schoolmuren afspeelt.”

“De vertaalslag vind ik een ingewikkelde,” zegt Tom. “We moeten er nog goed over nadenken hoe we de ouders hierin meenemen.”

 

Dromen voor de toekomst

De Jozefschool heeft grote dromen voor de toekomst. Tom en Nika: “We willen dat wereldburgerschap in het DNA van de school en de leerkrachten zit. Iedereen mag zijn eigen mening hebben, maar als je voor de klas staat moet je alle aspecten laten zien en openstaan voor andere perspectieven. Ons doel is om leerlingen een open houding tegenover anderen mee te geven, ongeacht achtergrond of mening. Dat ze beseffen dat er meer is dan hun eigen wereld.”

Nika: “De Kinderboekenweek wordt de kick off. Het thema ‘Lekker eigenwijs’ draagt daar mooi aan bij: iedereen mag anders zijn. We behandelen 1 of 2 boeken, voeren er gesprekken over en willen zo kinderen tot denken zetten. Aan elk boek koppelen we een drama- of muziekactiviteit en creatieve opdracht. We worden hierin begeleid door stichting Kunst Centraal.” Zij hebben vakdocenten in dienst die ons helpen het thema wereldburgerschap in de kunstactiviteiten te integreren.

Tom: “Voor de maand maart hebben we een themadag ‘internationale feesten’ gepland staan. Er hangt nu al in de teamkamer een hele grote kalender met alle belangrijke feesten erop, zodat de leerkrachten daar in de klas over kunnen praten als ze dat willen. De uitdaging wordt met elkaar structureel activiteiten in te zetten, bijvoorbeeld tijdens wereldoriëntatie of identiteitslessen die bijdragen aan wereldburgerschap. We hebben een werkgroep wereldburgerschap in het leven geroepen, waarin ook de vvto-coördinator zitting heeft. We zijn dus lekker bezig!”

“We hopen door er elke keer weer aandacht aan te besteden stap voor stap een mentaliteitsverandering in gang te zetten. En van de kinderen hopen we dat het richting de ouders gaat. Je hoopt bij te dragen aan het verminderen van polarisatie. We gaan geen wonderen verrichten, maar we durven als school te dromen!”

Nieuwsgierig naar de wereldburgerschapstraining van EarlyBird? Kijk voor meer informatie op deze pagina.